رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی گفت: در حال بررسی و پیگیری این موضوع هستیم که برای محکومانِ مهریه، به جای حبس از مراقبت‌های الکترونیکی استفاده کنیم.

به گزارش خبرگزاری صدا و سیما، آقای محمد سرگزی با حضور در برنامه «صف اول» پنجشنبه شب شبکه خبر، عملکرد و برنامه‌های این کمیسیون را تشریح کرد و به پرسش‌ها در این باره پاسخ داد. متن کامل این برنامه به شرح زیر است:

سوال: در حوزه وظایف نمایندگی دو محور متصور است، بخش قانونگذاری و بخش نظارت بر اجرای قوانین، ما به این دو محور امشب خواهیم پرداخت، اما می‌خواهم در ابتدا راجع به مهم‌ترین طرح‌ها، لوایح یا پرونده‌هایی که در کمیسیون بررسی می‌شود برای ما و بینندگان عزیز توضیح بفرمایید.

سرگزی: همانطور که مستحضرید مجموعه مجلس دارای دو تا شأن است یک شأن تقنینی و دوم نظارت، کمیسیون حقوقی و قضایی هم به همین ترتیب در حوزه تقنینی با توجه به طرح‌ها و لوایحی که به کمیسیون ارجاع می‌شود، برخی از موضوعات مهم را در دستور کار خودش قرار می‌دهد، در حال حاضر قریب به ۴۲ طرح و لایحه در کمیسیون حقوقی و قضایی اعلام وصول شده و مورد بررسی همکاران محترم ما قرار گرفته است اگر بخواهیم مهم‌ترین آنها را عرض بکنم که عمدتا کلیات این طرح‌ها و لوایح در صحن کمیسیون مورد بررسی قرار گرفته می‌توانم به اصلاح برخی از مواد قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، که خیلی به کمیسیون حقوقی و قضایی منعکس می‌شود، بررسی محکومیت‌های مربوط به مهریه است، محکومیت‌های مربوط به دیه جرائم غیرعمد و مباحث از این دست را شامل می‌شود، کلیات این لایحه مورد بررسی قرار گرفته و در جزئیات کارگروه مربوطه دارد مطالعات خودش را انجام می‌دهد، طرح دوم ما اصلاح برخی از مواد آیین دادرسی کیفری است، مستحضر هستید که یکی از دغدغه‌های جدی ما، مردم، مسئولین و مسئولان عالی قوه قضائیه و همین طور رئیس محترم قوه قضائیه این است که باید قوانین را به سمتی ببریم که اطاله دادرسی در آن کاهش پیدا بکند، بر همین مبنا هم اصلاح برخی از مواد قانون آیین دادرسی کیفری در دستور کار قرار گرفته انشاالله بتوانیم با تعامل خوبی که با مجموعه دستگاه قضایی، وزارت دادگستری، معاونت حقوقی ریاست جمهوری داریم بتوانیم به گونه‌ای این قانون را اصلاح کنیم تا تکلیفی که در برنامه هفتم پیش بینی شده محقق شود در طول سال‌های برنامه هفتم باید ۲۰ درصد اطاله دادرسی کاهش پیدا بکند. مورد بعدی بحث اصلاح برخی از مواد مربوط به قانون مبارزه با مواد مخدر است، و بحث قاچاق انسان، موارد دیگر هم هست که دنبال می‌کنیم، اما یک شأنی هم کمیسیون دارد از باب نظارت، یکی از کار‌هایی که کمیسیون در این دوره دنبال می‌کند، بحث پیگیری موضوعات مرتبط با حقوق شهروندی و حقوق عامه است، دوشنبه‌های کمیسیون را اختصاص دادیم به موضوعاتی که امروز مورد دغدغه مردم هستند، نظام مسائل نظارتی حوزه حقوقی و قضایی را احصا کردیم، به موازات آن جلسات تخصصی با مسئولان مرتبط با آن موضوع برگزار می‌کنیم در کمیسیون، وزرای مربوطه، معاونین وزرای مربوطه، روسای سازمان‌های مربوطه را دعوت می‌کنیم، موضوعات بحث می‌شود و سعی می‌کنیم با همفکری بتوانیم یک راهی را برای حل موضوعات در نظر بگیریم، از جلسات نظارتی که ما در مجموعه کمیسیون داشتیم وضعیت فاقدین شناسنامه، افراد مشکوک التابعه، وضعیت معیشتی مرزنشینان و بازارچه‌های مرزی و وضعیت رودخانه‌های مرزی و سدسازی‌هایی که در کشور‌های همسایه ما بر روی رودخانه‌های مشترک انجام می‌شود بررسی شد و لذا در حوزه تقنین و نظارت این موضوعات را در دستور کار داریم.

سوال: اشاره فرمودید به جلسات دوشنبه هایتان در کمیسیون و دغدغه‌هایی که از مردم مورد کنکاش و بررسی قرار می‌گیرد دو سه مورد مهمی که به آنها پرداختید را اشاره بفرمایید، شما به مهریه اشاره فرمودید به بحث دیه جرایم غیر عمد اشاره کردید توضیح بدهید با چه مشکلات و چالش‌هایی دستگاه قضایی ما رو‌به‌رو است که باید به این سمت برود و قوانین اصلاح بشود؟

سرگزی: در بحث نحوه اجرای محکومیت‌های مالی، یکی از دغدغه‌های جدی که مردم ما دارند، بحث حبس در حوزه محکومیت‌های مرتبط با مهریه است، یک جلسات مفصلی را با دستگاه‌های مختلف داشتیم، پیشنهادات مختلفی به کمیسیون ارائه شد این پیشنهادات هنوز نهایی نشده است، پیشنهاد برخی از دستگاه‌ها این بود که ما در کنار حبس که قرار دادیم، بیاییم در برخی از محکومیت‌های مالی مانند دیه جرایم غیرعمد، مراقبت‌های الکترونیک را در پیش بگیریم، یعنی فرد به جای این که وارد زندان بشود در خود منزل حضور پیدا بکند یا محل کار خودش را بعنوان محل مورد مراقبت قرار بدهد و بتواند همزمان بدون این که وارد زندان بشود و آسیب‌هایی که از رهگذر حضور در زندان متوجه افراد می‌شود، همزمان کارش را انجام بدهد از محل درآمدهایش بتواند بدهی‌های خودش را پرداخت بکند، لذا داریم به صورت مفصل این موضوعات را در کمیسیون مورد بررسی قرار می‌دهیم تا بتوانیم به یک راهکار دقیق و مشخص برسیم.

سوال: این جا ممکن است این سوال در ذهن مخاطب ایجاد شود که این جرایم غیرعمد آیا محکومیت‌های مالی را در برمی گیرد یا ممکن است که سایر حوزه‌ها هم باشد، چون بخشی از این‌ها ممکن است که بر اساس اتفاقات و حوادث و این‌ها دچار محکومیت‌هایی بشوند و دیه به آنها تعلق بگیرد برخی ممکن است مستقیما دچار مشکلات مالی و اقتصادی شده باشند، این‌ها را تفکیک خواهید کرد؟

سرگزی: بله قطعا، در حوزه مهریه این موضوع تفکیک شده، در خصوص دیه جرایم غیرعمد هم تفکیک شده در خصوص سایر محکومیت‌های مالی هم این تفکیک وجود دارد. هر کدام از این‌ها به اقتضاء خودش مورد بررسی قرار می‌گیرد و با توجه به ملاحظاتی که وجود دارد برای آن یک تدبیری پیش بینی می‌شود.

سوال: برای زیرساخت این کار و یا همان الکترونیکی شدن این محکومین آیا فضا و امکاناتی مهیا هست که این اتفاق رقم بخورد؟ پیش بینی شما برای آینده چیست؟

سرگزی: ما در برخی از جرائم پیش بینی کردیم که در قانون بودجه ۱۴۰۰ اعتباراتی برای پابند الکترونیک پیش بینی شد.

سوال: حتی جرایم عمد؟

سرگزی:حتی در بحث جرایم عمد، این پیش بینی شده اشت

سوال: مثلا میزنید؟

سرگزی: محکومیت مثلا جرایم درجه مثلا هشت و هفت و شش و پنج.

سوال: مصداق آن چیست؟

سرگزی: آن دسته از جرایمی که مجازات آن مثلا دو سال حبس یا سه سال حبس تا پنج سال حبس است. می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند، ضمن این که ما در قانون برای محکومیت‌های مالی از این ظرفیت استفاده نمی‌کردیم، لذا در اصلاحیه‌ی قانون نحوه محکومیت‌های مالی این امکان و ظرفیت ایجاد می‌شود که بتوانیم از مراقبت‌های الکترونیکی استفاده کنیم.

سوال: راجع به مهریه هم، چون متاسفانه خیلی مبتلابه است و الان بار سنگینی روی دوش دستگاه قضا داشته اگر قرار است اتفاق خاصی بیفتد و قابل گفتن است اشاره بفرمایید.

سرگزی: من دو تا از پیشنهادات را مطرح می‌کنم، چون نهایی نشده در حد پیشنهاد است، یکی اینکه مراقبت‌های الکترونیکی را جایگزین حبس بکنیم، یعنی اگر فردی به واسطه نداشتن اموال، بهرحال باید به حبس برود این حبس دیگر اتفاق نیفتد و آن مراقبت‌های الکترونیک پیش بینی بشود، در منزل خودش حضور پیدا بکند یا در محل کار خودش که بتواند کار بکند بهرحال بدهی مالی خودش را بپردازد ضمن این که زمانی که مرد وارد زندان می‌شود اساسا تمام ذهنیت او برای برگشت به زندگی از بین می‌رود، لذا این جا شاید یک فرصتی ایجاد بشود که مرد و همسر او مجددا بتوانند زندگی خودشان را ادامه بدهند.

سوال: باز هم راجع به زیرساخت آن بپرسم بهرحال این امکاناتی که باید فراهم شود در بودجه پیش بینی خواهد شد؟

سرگزی: بله در بودجه پیش بینی شده است.

سوال: یعنی در بودجه ۱۴۰۴ پیش بینی شده است؟

سرگزی: از سال ۱۴۰۰ پیش بینی شده و با اقدامات خوبی که مجموعه سازمان زندان‌ها انجام داده و جا دارد ازآن‌ها تشکر بکنم، به اندازه کافی پابند‌های الکترونیکی پیش بینی شده کما این که تکنولوژی هم دارد پیشرفت می‌کند یعنی ما شقوق مختلفی را در حوزه نظارت‌های الکترونیکی داریم و در این حوزه که منابع مالی و زیرساخت‌های لازم و کافی وجود داشته باشد در همین اصلاحیه‌ای که ما می‌خواهیم انجام بدهیم باز هم پیش بینی‌های مالی آن را خواهیم دید.

سوال: در بحث نظارت به دو محور اشاره کردید که در کمیسیون مطرح است، یکی از آنها معیشت مرزنشینان عزیز، غیور و گرانقدر است چه اقداماتی پیرامون این موضوع در کمیسیون مطرح است؟

سرگزی: در راستای وظیفه نظارتی خودمان در راستای حقوق شهروندی مردم عزیزمان، ما یک جلسه مفصلی را داشتیم با مسئولان حوزه معیشت مرزی در مجموعه وزارت کشور، در حوزه وزارت اقتصاد، در حوزه مرزبانی و خصوصا در حوزه شرق کشور، یک جلسه مفصل برای بررسی وضعیت معیشت مرزنشینان مان در شرق کشور داشتیم، انشاالله یک جلسه هم پیرامون وضعیت معیشت مردم عزیزمان در غرب کشور برگذار خواهد شد و مسائل آنها مورد بررسی قرار خواهد گرفت، من یک سابقه تاریخی را عرض بکنم از آنجایی که بنده هم فرزند مرز هستم و در منطقه مرزی سیستان زندگی می‌کردم، در دهه هفتاد و ابتدای دهه هشتاد به واسطه این که مبادلات مرزی در منطقه بسیار زیاد بود، در کنار کشاورزی و دامداری و صیادی که مردم آن منطقه انجام می‌دادند بخشی از معیشت شان از رهگذر این مبادلات مرزی اتفاق می‌افتاد، متاسفانه یک تصمیم اشتباهی در آن برهه زمانی گرفته شد یک دیوار مرزی کشیده شد که متاسفانه مبادلات مرزی آن منطقه را صفر کرد.

سوال: دیوار بخاطر بحث امنیت کشیده شد؟ آیا راهکار‌ها برای مبادلات تجاری و اقتصادی هست؟

سرگزی: در منطقه سیستان مباحث امنیتی نداریم، متاسفانه در فضای ذهنی ما عموما یا در فضای ذهنی مردم ما در سایر نقاط کشور، این ایجاد شده که منطقه سیستان یک منطقه ناامن است که دیوار مرزی کشیده شده تا امنیت منطقه تامین بشود در حالی که بواقع این طور نیست ما در مولفه‌های امنیتی که بررسی می‌کنیم یکی از موضوعاتی که مورد دقت ما حقوقی‌ها قرار می‌گیرد میزان جرایم ارتکابی در منطقه است، من یک مطلبی را بگویم شاید شما برای اولین بار شنیده باشید، مطالعات مرکز جرم شناسی قوه قضائیه در سالیان گذشته و مطالعات مرکز آمار و فناوری قوه قضائیه، اعلام کرده در طول بیست سال اخیر بر اساس آمار کمترین میزان جرم در استان سیستان و بلوچستان خصوصا حوزه سیستان است.

سوال: دیوار مرزی شاید به دلیل وجود گروهک‌هایی مثل جیش الظلم کشیده شده است؟

سرگزی: اتفاقا نکته همین است که ما در حوزه سیستان همه مباحثی که شما گفتید را نداریم، ما در جنوب استان یک بخشی را داریم که اتفاقا و متاسفانه آنجایی که این مسئله را داریم دیوار‌های مرزی کشیده نشده، اما در حوزه شمال استان که این مسئله‌ها را نداریم متاسفانه این دیوار مرزی کشیده شده که آسیب جدی به حوزه معیشت مردم زده، لذا با همه این تفاسیر باید عرض کنم که در پیگیری‌هایی که در دولت شهید بزرگوار شهید خدمت، شهید رئیسی اتفاق افتاد یک مصوبه‌ای را برای بازارچه‌هایی که هم در مجاورت مرز افغانستان ایجاد شده، از خراسان رضوی تا سیستان و بلوچستان آنجا گذرانده شده که هر خانواده‌ای که مرزنشین است، درماه بتواند ۴۰۰ دلار کالا وارد بازارچه‌های مرزی بکند.

سوال: برای هر کد ملی این را در نظر گرفتید؟

سرگزی: برای هر خانواده با هر تعداد جمعیت سقف ۴۰۰ دلار که اشاره می‌کنم یک اصلاحاتی هم به آن وارد شد، دو تا رویکرد داشت یکی سود عوارض بازرگانی صفر بشود. الان با اصلاحیه‌ای که صورت گرفته در نوار شرقی کشور ۷۰۰ هزار تومان برای هر شخص، از عوارض گمرکی بخشیده می‌شود یعنی هر فرد اگر کالایی وارد می‌کند، ۷۰۰ هزار تومان بتواند تخفیف گمرکی بگیرد البته این عدد ناچیز است که باید حتما افزایش پیدا کند.

سوال: این مبلغ به کد ملی تعلق می‌گیرد یا بازرگانان با خرید کارت ملی از آن منتفع می‌شوند؟

سرگزی: دقیقا همین نکته، پیش بینی دولت این است که ۷۰۰ هزار تومان به کد ملی افراد تعلق بگیرد.

سوال: حتی یک بچه یک روزه؟

سرگزی: بله، برخی از کالا‌های بر اساس رویه تجاری ورود آن به کشور ممنوع است مثل تلویزیون، چون تولید داخل داریم از باب حمایت تولید داخل واردات آن ممنوع است ولی در رویه تجاری خرد، در بازارچه‌های مرزی اگر تلویزیون آوردند مشکلی ندارد. اگر ماشین لباسشویی آوردند مشکل ندارد این هم برای این است که بخشی از مشکل مردم در حوزه معیشتی مرتفع بشود، حالا چه اتفاقی می‌افتد؟ می‌گویند ممکن است یک کارگزار بیاید به نمایندگی از این جامعه بزرگ مرزنشین یا تعدادی از این مرزنشینان کالا را وارد بکند یک پولی را به این مرزنشین بدهد و خودش کالا را خارج بکند، این جا می‌بینیم که بخش عمده این درآمد‌ها به سمت این کارگزاری که آنجا گرفته شده می‌رود پیشنهاد ما در کمیسیون این بود که ما بیاییم یک بازارچه محصور در مجاورت شهر‌های مرزی ایجاد بکنیم، کالا وارد این بازارچه‌ها بشود یعنی آن کارگزاران کالا را بیاورند اینجا مردم بیایند این کالا‌ها را خریداری بکنند.

سوال: برای صادرات چطور؟ این بیشتر در حوزه واردات است برای حوزه صادرات خیلی از کالا‌هایی که ما داریم و قابلیت صادرات دارند این امکان هم هست که باز این عزیزان بتوانند از این فرصت استفاده کنند؟

سرگزی: بله، اصلا محدودیتی در حوزه صادرات وجود ندارد.

سوال: سقف و کف دارد؟

سرگزی: نه، سقفی برای صادرات پیش بینی نشده، مگر این که یکسری کالا‌هایی که صادرات آنها ممنوع است یعنی گفتیم در داخل کشور نیاز داریم، بعضی از کالا‌ها مثلا در یک بازه زمانی خروج گوشت ممنوع بود بخاطر این که ما خودمان کسری گوشت در کشور داشتیم.

سوال: ممکن است الان خیلی از صادر کننده‌ها خبردار بشوند که از این فرصت استفاده کنند و عوارضی که باید پرداخت کنند به این ترتیب برداشته می‌شود؟ سوالم این است که یک اتفاقی نیفتد که دوباره هزار و یک مشکل بوجود بیاید؟

سرگزی: من روشن‌تر عرض کنم، آن مصوبه ناظر به واردات کالا است با همین پروتکلی که اعلام کردم، درحوزه صادرات تمام قوانین گمرکی که ما داریم در مرز‌ها هم اعمال می‌شود.

سوال: برای سایر بازارچه‌ها و حوزه‌های مرزی چه برنامه‌ای وجود دارد؟

سرگزی: در باب معیشت مرزنشینان در مرز شرقی ما با توجه به همجواری ما با کشور افغانستان و نیاز داخل کشور به گوشت، بواسطه این که ما امروز تمام نیاز کشور در حوزه گوشت را نتوانستیم تامین بکنیم، لذا یک فرصت خیلی خوبی در نوار مرزی شرقی ما وجود دارد خصوصا در شمال استان سیستان و بلوچستان، استان خراسان جنوبی، خراسان رضوی که بتوانند بخشی از نیاز ما به گوشت را تامین بکنند.

سوال: برای سایر مرز‌ها هم در جلسه دوشنبه‌های کمیسیون پیش بینی دارید؟ مثلا ته لنجی‌هایی که مردم عزیز ما این طرف در جنوب و غرب دارند یا مثلا مرز‌هایی که در غرب کشور مثلا با عراق و ترکیه ما داریم یا در شمال مرز‌های دریایی ما با چند کشوری که در شمال دریای خزر وجود دارد؟

سرگزی: همانطور که عرض کردم جلسه اخیر ما اختصاص پیدا کرد به مرز شرقی باید دو سه تا جلسه دیگر بگذاریم ناظر به مرز‌های آبی ما، ناظر به مرز‌های غربی و شمالی و با توجه به ظرفیت‌های قانونی که وجود دارد عملکرد دستگاه‌های مختلف را مطابق با مصوبات قانونی مورد بررسی قرار بدهیم، اگر جایی خلائی وجود دارد که مجلس می‌تواند کمک کند ورود کند اگر جایی هست که باید هیات دولت ورود پیدا کند ما از طریق کمیسیون حقوقی و قضایی پیگیری می‌کنیم.

سوال: یک تورق تاریخی داشته باشیم راجع به یک موضوع مهم، در سال ۱۸۵۷ یعنی حدود ۶۸ سال پیش منطقه و ولایت هرات از کشور عزیز ما در معاهده پاریس جدا می‌شود با این جدایی بحث حق آبه رود هیرمند کم کم به فراموشی سپرده می‌شود آنچه که باید به ایران ما تعلق بگیرد در سال ۱۳۵۱ حکومت وقت معاهده‌ای که تحت عنوان حق آبه هیرمند با طرف افغانستانی منعقد می‌کند. در طول چند دهه گذشته این حق آبه که حق مردم و کشور ماست به درستی انجام نشده است. شما در کمیسیون حقوقی چقدر در این موضوع پیگیر هستید؟
سرگزی: قبل از این که سوال شما را پاسخ دهم با توجه به اشاره شما به بحث سیستان و یک توضیح خیلی کلی پیرامون منطقه سیستان بدهم و یک تصویر روشن و شفاف از این منطقه که مردم عزیزما هم دارند این برنامه را می‌بینند، به نحوی مطلع شوند و آگاه شوند.
در واقع اهمیت استراتژیک منطقه سیستان همین بس که رهبر معظم انقلاب در سفری که در اوایل دهه هشتاد به استان سیستان و بلوچستان داشتند، سیستان را تنگه احد جمهوری اسلامی عنوان کردند.
مستحضر هستید با توجه به وقایع صدر اسلام در خصوص تنگه احد، دو پیام داشت این تعبیر مقام معظم رهبری. پیام اول خطاب به مردم بود که مردم سیستان در منطقه بمانید و تنگه احد را حفظ کنید. پیام دوم ناظر به مسئولان بود که مسئولان با تمام قوا تلاش بکنند، زمینه توسعه منطقه سیستان در حوزه‌های مختلف اجتماعی و بهداشتی و … فراهم بکنند که امکان ماندگاری مردم این منطقه فراهم شود. مردم این پیام را خوب دریافت کردند، علی رغم تمام مشکلات خشکسالی‌ها و محدودیت، شرایط جوی نامناسب، حرف از شرایط نامناسب جوی می‌زنم، بعضی‌ها فکر می‌کنند فقط مقداری گرد و خاک در هواست، اما شرایط جوی نامناسب به واسطه خشک شدن دریاچه و باد‌های صد و بیست روزه به گونه است که گردو غبار بلند می‌شود آسمان سیاه می‌شود.
در دمای بالای ۵۰ درجه مردم زندگی می‌کنند و یاد یک خاطره‌ای افتادم، پدری تماس گرفت، گفتند آقای سرگزی برق خانه ما قطع شده است، داخل خانه خیلی گرم است و دما بالای ۵۰ درجه است و یک بچه شش ماهه دارم، آن قدر گرم است که نمی‌توانم داخل خانه نگهش دارم و بیرون خانه هم طوفان با سرعت ۱۲۰ کیلومتر می‌آید و با گرد و غبار خیلی غلیط که امکان بیرون بردن بچه را هم ندارم.
این جا که عرض کردم مردم سیستان پیام مقام معظم رهبری به درستی دریافت کردند یعنی در این شرایط زندگی می‌کنند، ما از آن طرف اگر نگاه کنیم که چه کار‌های خوبی بعد از انقلاب در سیستان انجام شد، اما بنا به فرمایشی که مقام معظم رهبری شهریور ماه سال ۱۳۹۲ با مردم سیستان داشتند، که عین فرمایش آقا را بخوانم که فرمودند اگر آن مصوباتی که در اوایل دهه هشتاد که بنده به استان آمدم و تصمیم گیری شد اگر دولت‌ها آن مصوبات را عملی می‌کردند امروز چهره استان تغییر کرده بود.
بیش از شصت درصد مردمی که درحوزه سیستان زندگی می‌کنند، چون آب نیست، اشتغال خودشان را در حوزه کشاورزی و صیادی و دامداری از دست دادند تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی قرارگرفتند.
مردمی که شاید سی سال گذشته به واسطه آبی که در منطقه بود و انبار غله ایران که بود که در میهمان نوازی ید طولایی داشتند، امروز به این وضعیت گرفتار شدند.

سوال: آقای سرگزی این تنگه احدی که به تعبیر مقام معظم رهبری و مردم استان پای این تنگه ایستادند و این غنیمت‌ها باید از آن طرف سرازیر شود، مردم ایستادند و تنگه رها نکردند ولی قبل از آن که آب بخواهد برسد به این تنگه جلوش گرفته شده است و معاهده ۱۳۵۱ که به درستی انجام نشده است؟
سرگزی: ما یک جلسه نظارتی پیرامون این مسئله داشتیم و دستگاه‌های متولی را دعوت کردیم، وزارت نیرو، سازمان محیط زیست، حوزه جهاد کشاورزی و سایر بخش ها.
دوازده نهاد دعوت شدند که بیایند و خروجی که در جلسه گرفتیم به نظر شما چه بود؟ دیدیم که هیچ برنامه مشخصی و روشنی وجود ندارد، که براساس این برنامه مشخص تحقق حق آبه به ایران که هرکدام از دستگاه‌ها با توجه به وظایف ذاتی خودشان انجام می‌دهند، وزارت نیرو یک کمیساریای آبی دارد که جلساتی را برگزار می‌کنند با طرف افغانستانی.
مستحضر هستید بنا به ماده هشت معاهده برای اجرا، اگر جایی مشکلی ایجاد شود یا در تفسیر معاهده، مشکلی ایجاد شود در تفسیر دو طرف دچار اشکالاتی شوند، گفتند ما یک کمیساریای آبی از ناحیه دو طرف برای اجرای درست این معاهده بگذاریم که این‌ها جلساتی فی مابین خودشان بگذارند که آن مشکل را حل کنند.
اگر این مشکل در حد کمیساریا حل نشد، بیاید در کمیته مشترک وزرای نیروی دو کشور یک پروتکل‌هایی را آن جا پیش بینی کردیم، نکته مهم این است که دربحث دریافت حق آبه رودخانه هیرمند فقط نمی‌توانیم اکتفا بکنیم به یک سری اقدامات فنی کشور افغانستان و هیئت حاکمه و حتی در گذشته نگاهی که براین معاهده و حوزه آب بوده است صرفا اجرای مفاد معاهده نبوده است بعضا نگاه بر این بوده است که به هرحال ما آب داریم درمقابل آب، کشور ایران هم بیاید مثلا موضوعات مهاجرت ما را حل کند، موضوعات انرژی را حل کند و در معاهده این‌ها پیش بینی نشده است و سالیان سال بنا به رسم برادری و همسایگی مردم عزیزما در ایران پذیرای بسیاری از برادران و خواهران افغانی ما بودند و در این جا به مانند یک ایرانی از تمام ظرفیت‌های آشکار و پنهان به هرحال خدماتی استفاده می‌کردند و بهره می‌بردند و انتظاری که امروز وجود دارد از سمت مردم سیستان و مردم ما در جای جای کشور این است که همان طور ما با این رسم با مردم خوب افغانستان برخورد کردیم امروز کسانی که حاکم هستند در کشور افغانستان ملتزم به این معاهده باشند و آن حق آبه‌ای که حداقلی که پیش بینی شده است برای مردم شمال سیستان استان سیستان و بلوچستان رها بکنند.
بد نیست چند تصویر به شما نشان دهم، این عکسی که بنده نشان می‌دهم مربوط به دهه شصت هست، رودخانه هیرمند جاری بوده است و هیچ مانعی بر روی این رودخانه نبوده است و دریاچه هامون پرآب بوده است و چاه نیمه‌ها به عنوان مخازن تامین آب شرب سیستان پرآب بوده است و این رنگ سبز نشان می‌دهد که کشاورزی در این جا رونق داشته است، اما به واسطه تغییرات اقلیمی که در سالیان اخیر انجام شده است و میزان بارندگی کم شده است من تصویری را آوردم که مربوط به قبل از ایامی که بند کمال خان به عنوان بند انحرافی برروی رودخانه هیرمند ایجاد شده است و با تغییرات اقلیمی دریاچه هامون آب دارد و چاه نیمه‌ها قریب به یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون متر مکعب آب دارند و کشاورزی وجود دارد.

سوال: این قبل از سد کمال خان است؟
سرگزی: قبل از بند کمال خان است که آب را از مسیر طبیعی خودش منحرف می‌کند، در معاهده پیش بینی شده بود که نمی‌شود بر روی بستر رودخانه هیرمند تغییراتی ایجاد کرد که مانع رسیدن حق آبه به ایران شود.
متاسفانه این بند کمال خان به عنوان بند انحرافی مانع رسیدن حق آبه شده است و دریچه‌هایی پایین بند کمال خان پیش بینی شده است و اگر دائم این دریچه‌ها باز باشد در طول یک سال حتی زمانی که وضعیت بارندگی نرمال باشد، ما هشتصد و بیست میلیون متر مکعب می‌توانیم آب داشته باشیم.
آب از بند کمال خان به سمت شورزاری که هیچ استفاده‌ای برای خود کشور افغانستان ندارد منحرف می‌شود.

سوال: توی آن معاهده بخشی دارد که اگر هر تغییراتی خواست ایجاد شود برای بهسازی مسیر، اما نباید به این ۸۲۰ میلیون متر مکعب آسیبی وارد شود؟
سرگزی: در سال ۱۴۰۳ است بعد از بهره برداری سد کمال خان، دریاچه هامون کامل خشک شده است و چاه نیمه امروز فقط دویست میلیون متر مکعب آب دارد که صد میلیون قابل استفاده نیست، از یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون آبی که وجود داشت، اما در گود زره که شوره زار است و چند برابر، قریب به ۴ میلیارد آب است، کشاورزی کامل از بین رفته است.

سوال: چرا این را نمی‌فرستند سمت چاه نیمه ها، چقدر چاه نیمه در منطقه است؟
سرگزی: بند کمال خان آب را به سمت گود زره منحرف می‌کند و اجازه نمی‌دهد که به سمت ایران بیاید تا ما هدایتش کنیم به سمت چاه نیمه ها.
چاه نیمه چهار کامل خشک شده است و بخشی از چاه نیمه یک و بخشی از چاه نیمه سه آب دارد و تنها حدود به دویست میلیون متر مکعب آب وجود دارد.
این جدول آبی است که در طول ۵ سال اخیر از آب‌هایی که وارد منطقه ایران شده است مجموع ۵ سال شده است، ۳۵۹ میلیون متر مکعب درحالی که دو سال اخیر سال نرمال بوده است و ما باید قریب به ۴ میلیارد و ۱۰۰ میلیون متر مکعب آب می‌گرفتیم، نکته‌ای که وجود دارد در سال گذشته اتفاقاتی افتاد و هیئت حاکمه افغانستان آمدند یک سری تمهیدات و تسهیلات و اقداماتی پیش بینی در بستر رودخانه انجام دادند که خوشبختانه قریب به ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب وارد کشور شد.
امسال اگر سال آبی خوبی باشد، ما آب قابل توجهی از این مسیر دریافت بکنیم می‌طلبد همت مسئولان دیپلماسی و کمیساریای آب، که جلساتی را با هیئت حاکمه افغانستان بگذارند تا بخشی از این مسئله‌ها کمتر شود.
با توجه به این که خدمت شما عرض کنم که کشور افغانستان بالادست است و آب از سمت افغانستان وارد ایران می‌شود و از اساسا این آب هم وارد سد‌های مشترک می‌شود به نحوی خدمت شما عرض کنم که ایران سعی کرده است از این منابع به نحو مطلوب استفاده کند و بخشی از مشکلات خودش در حوزه آب شرب و آب کشاورزی مرتفع کند کما این که پیش بینی‌های این چنینی به مانند چاه نیمه‌ها می‌تواند انجام شود، اما نیاز به مطالعات دارد.
در حوزه شرق کشور کلا به این صورت است که رئیس جمهور یک کارگروهی متشکل از دستگاه‌های متولی ایجاد کند که تمام نظام مسائلی که پیرامون حق آبه رودخانه‌ها وجود دارد تنظیم شود و با یک برنامه مشخص چه در بحث رودخانه هیرمند و چه در حوزه رودخانه‌های دیگر دنبال شود.
این را عرض کنم که کشور پاکستان در حوزه آب یک سند مشخص و دقیق دارد، سالیان سال است که روی این سند کار کرده است و تاکید بر اجرای آن دارد، از طرف دیگر ما هم باید یک سندی را در حوزه آب که تکلیف برنامه هفتم توسعه است، با مدیریت وزارت امور خارجه دنبال کنیم که ایجاد شود.
امیدوار هستیم با پیش بینی این سند این به هر حال موضوعی که عدم هماهنگی بین دستگاه‌های مختلف مرتفع شود با یک نظم دقیق‌تر و با یک برنامه ریزی دقیق‌تر و با یک مدیریت واحد دنبال شود.

سوال: کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس یکی از مسائلی که دغدغه همیشه شما و اعضای کمیسیون بوده است و در جلسه قبلی که خدمت شما بودیم به‌روز‌رسانی قوانین است خیلی از قوانین نیاز است که به روزرسانی شوند و ممکن است کارکرد و یا حتی جرایم آن کارایی نداشته باشد و برای به‌روز‌رسانی قوانین چه اقداماتی پیش رو دارید؟ از خردادماه کار کمیسیون آغاز شده است و رای اعتماد وزرا داشتید و بعد بودجه، الان فرصتی مهیا است تا به سمت به روزرسانی قوانین بروید؟
سرگزی: اساسا کار ما در کمیسیون در مجلس دوازدهم همین رویکردی است که شما به درستی اشاره کردید ما قرار نیست که قوانین جدید وضع کنیم، اگر مسئله‌هایی در بحث قانون آئین دادرسی کیفری داریم که قانون جدیدی بنویسیم، خیر، نگاه ما بر این است که مطالعات جامع را انجام دهیم و نواقصی که در قوانین مختلف ما وجود دارد، عرض کردم اگر امروز اصلاح برخی از مواد قانون کیفری را داریم با نگاه به‌روز‌رسانی است و با کمک دستگاه‌های متولی مجموعه قوه قضائیه و وزارت دادگستری و معاونت حقوقی ریاست جمهوری احصا شده است و در دستور کار کمیسیون قرار گرفته است و در موضوعات مختلف کمیسیون قضائی شاهد به روزرسانی دقیق قوانین باشیم که خیلی از خلاء‌های قانونی که وجود دارد ان شاءالله حل شود.
خوشحال شدیم که فرصت در اختیار ما قرار گرفت ان شاءالله به عنوان نکته آخر در مجموعه کمیسیون حقوقی قضائی با نگاه نظارتی نسبت به مسئله‌ها و دغدغه‌های مردم در حوزه حقوقی ورود پیدا کنیم که با کمک دستگاه‌های متولی و با یک روش واحد و برنامه دقیق ان شاءالله برخی از نقطه نظرات و دغدغه‌های مردم مرتفع شود.

منبع : iribnews.ir